Emeklilikte Yaşa Takılanlar Düzenlemesi Kimleri Kapsıyor?

Bu düzenleme sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesi olanları kapsıyor. Bunun bir istisnası var. Borçlanma hakkıyla birlikte bunu da sizlere aktaracağım. Ama öncelikle şunu söyleyelim: 8 Eylül 1999 öncesi sigorta başlangıcı olanları kapsayan bir düzenleme bu.

Düzenleme ile emeklilik koşullarında neler değişti?

Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 öncesi olanların emekli maaşı bağlanma koşullarından prim ödemek gün sayısı ve sigortalılık süresi şartları değişmedi. Yaş şartı kaldırıldı yani emeklilik için gereken 3 şarttan ikisi korunuyor. Ama yaş şartı kaldırıldı. Prim gün şartı nasıl uygulanacak? Belki de en önemli konu bu! Yasa teklifiyle birlikte netleşen en önemli en çok üstünde durulan konu bu.

Prim gün şartı özellikle 8 Eylül 1999 sonrasında sigortalı olanlar ilk kez sigortalı olanlar için işe girdiği tarih son derece belirleyici. Ama genel hatlarıyla aktarmamız gerekirse prim gün şartı kadın ve erkekler için 5.000 ile 5.975 arasında değişiyor. Erkekler için 25 yıl şartı devam ederken, kadınlar için 20 yıl sigortalılık süresi şartı devam ediyor.

Dolayısıyla 8 Eylül 1976 ile 23 Kasım8 Eylül 1976 ile 23 Kasım 1980 tarihleri arasında işe başlayan erkekler 5.000 prim günü ile emekli olabilecekler. 8 Eylül 1976 ile 23 Kasım 1980 tarihleri arasında ilk kez işe başlayan erkekler 5.000 prim günü ile emekli olacak.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar Prim Gün Sayısı

24 Kasım 1980 ve sonrasında işe başlayan erkekler için prim gün sayısı 5.075 ile 5.975 arasında değişiyor. 24 Kasım 1998 ile 8 Eylül 1999 arasında ilk kez sigortalı olan erkekler için 5975 günlük dream şartı olduğunu ifade edelim.

Kadınlara bakarsak kadınlarda 1 Nisan 1981’de 23 Mayıs 1985 arasında ilk kez sigortalı olanlar için 5000 prim gün şartı geçerli. 24 Mayıs 1985 ile 8 Eylül 1999 arasında işe başlayanlar için de prim gün şartı 5.075 gün ile 5.975 gün arasında değişiyor. Hak sahibi olanlar açısından prim şartını değerlendirecek olursak: Erkek ve kadınlar için farklı kademelendirme yapılmıştı. 18 ayda bir değişen bir kademe var.

Erkekler açısından kadınlar açısından da bir yılda bir değişen bir kademe olduğunu belirtelim. Buna ilişkin düzenleme şu anda yürürlükte ve emeklilik şartı açısından korunan bir hüküm bu. Prim gün şartı düzenlemesi 5.000 gününe başlıyor lakin 5975 güne kadar uzanan prim gün şartı var!

Bu düzenleme ile kaç kişi emekli olabilecek?

EYT düzenlemesi ile plan ve bütçe komisyonuna yapılan sunumlardan aldığımız notlar itibariyle söylersek ilk etapta 2 milyon 285 bin kişi emekli olabilecek durumda. Bunların 1,7 milyonu işçi 89.000’i esnaf ve 496 bini memur olmak üzere 2 milyon 285 bin kişi hemen emekli olabilecek durumda. Prim günü ve sigortalılık süresi şartını tamamlayarak emekli olabileceklerin toplam sayısı ise 4,8 milyon kişi. Yani önümüzdeki süreçte sigortalılık süresini 25 yıl bekleme süresini erkekler için kadınlarda bu 20 yıllık süre dolmuş durumda. 4,8 milyon kişinin 3.5 milyonu işçi. 619 bin bağımsız çalışan bağ kurulu memur sayısı da 669.000 olarak belirlenmiş durumda.

Şimdi 8 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olanların yararlanacağı bir düzenleme olduğunu söylemiştik. Bunların bir istisnası olduğunu ifade etmiştik. Bu borçlanma hakkı 9 Eylül 1999 ve sonrasında sigortalı olup askerlik ve doğum borçlanması hakkı bulunanlar EYT yasasının sağladığı imkanlardan yararlanabilecek.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar Ne Yapmalı?

Bu çerçevede sigorta başlangıç tarihlerini geriye götürebilecekler 8 Eylül 1999 öncesine çekebilecekler. Bu yolla emekli olabilecekler yine önemli sorulardan biri EYT ile emekli olanların maaşı. Şunu net olarak söylemekte fayda var. Yasa teklifi ile birlikte kesinleşmiş vaziyette EYT ile emekli olanların maaşlarında hiçbir kesinti olmayacak. Düzenleme sonrasında emekli olacakların maaşı da düzenleme öncesinde emekli olanlar gibi yani ayırmak açısından söylersek, normal emekli olanlar gibi hesaplanacak statüsüne göre hesaplanıp belirlenecek.

Emeklilik İçin Hangi İşlemler Yapılacak?

İşten ayrılma süreci yani EYT düzenlemesinden yararlanarak emekli olacaklar için işten ayrılma süreci, mevcut uygulamadaki gibi devam edecek. Son olarak SSK kapsamında çalışan sigortalılar emekli maaşı bağlanmadan önce çalıştığı iş yerinden ayrılmak durumunda. Bu işlemi gerçekleştirmek durumunda baktığımız zaman özellikle bağ-kur kapsamında çalışanlar aylığı kesilmeden ve herhangi bir prim ödemesi yapmadan faaliyetini devam ettirebilecek.

Emekli sandığı yani memurlar açısından bakarsak da halen görevde olan memurların görevlerinden ilişiklerini kesmesi gelecek gerekecek. Bu düzenlemeden yararlanıp emekli olabilmek için EYT ile emekli olup çalışma hayatına devam edecek. Çalışmaya devam edecekler için bir takım destekler var.

Sosyal güvenlik destek primi teşviği sağlanacak. Emekli olup aynı iş yerinde çalışmak koşuluyla bu destekten yararlanma imkanı olduğunu özellikle belirtelim. 5 puanlık bir sosyal güvenlik destek primi indirimi söz konusu olacak. Bu destekten yararlanabilmek için aynı iş yerinde çalışanlar açısından işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içinde işe başlaması gerekiyor.

Ne kadarlık bir destekten söz ediyoruz?

Bu 5 puanlık indirim 5 puanlık destek sigortalının prime esas kazancı üzerinden hesaplanacak. Ama plan ve bütçe komisyonuna sunulan bir hesaplamaya aktarmamız gerekirse 2023 yılı için belirlenen brüt asgari ücret üzerinden yapılan hesaba göre emekli olup çalışmaya devam edecek kişiler için Aylık 500 lira 40 kuruşluk bir indirim sağlanacak. Sosyal Güvenlik priminde bu tutarda bir destek sağlanacak.

Eyt Taşeron Düzenlemesi Nasıl Olacak?

Taşeron düzenlemesi ise kadroya geçen kamuda çalışan işçilerin durumu, işçiler için geçerli olan zorunlu emeklilik şartı kaldırılacak. Bu çok önemli bir nokta ! 1Şubat 2018 tarihli yasayla kabul edilen 696 sayılı bir kanun hükmünde kararname vardı. Bu kararname ile birlikte 724 bin taşeron işçi kamuda kadroya geçmişti.

Şimdi bu işçiler için mevcut durumda emeklilik hakkını kazandığında iş sözleşmeleri zorunlu olarak sona eriyor. Böyle bir durum var gelecek ve yeni düzenleme ile taşerondan kadroya geçen işçiler için geçerli olan zorunlu emeklilik şartı kaldırılacak.

Bu durumda iş sözleşmesinin sürdürülmesi veyahut sona erdirilmesi kararı sözleşmenin taraflarına bırakılacaktır. Bu kapsamdakiler hak kazandıysa emekli olabilecek. Böyle bir hakları var ama tarafların işçi ve işveren kurumun ortak kararı ile işe devam etmesi de söz konusu olabilecek.